Lęk
Okazjonalny lęk jest normalną częścią życia. Wiele osób martwi się takimi sprawami, jak zdrowie, pieniądze lub problemy rodzinne. Ale zaburzenia lękowe to coś więcej niż tymczasowe zmartwienie lub strach. W przypadku osób z zaburzeniami lękowymi lęk nie ustępuje i z czasem może się nasilać. Objawy mogą zakłócać codzienne czynności, takie jak wykonywanie pracy, nauka w szkole i relacje interpersonalne. Istnieje kilka rodzajów zaburzeń lękowych, w tym Uogólnione zaburzenie lękowe, Fobia społeczna, Zespół lęku napadowego.
Uogólnione zaburzenie lękowe GAD
Uogólnione zaburzenie lękowe zwykle wiąże się z uporczywym uczuciem lęku lub niepokoju, które zakłócają codzienne funkcjonowanie. To nie to samo, co od czasu do czasu martwienie się o rzeczy lub doświadczanie niepokoju z powodu stresujących wydarzeń życiowych. Osoby żyjące z GAD doświadczają niemal stałego lęku przez miesiące a nawet lata.
Objawy GAD obejmują:
- Uczucie lęku, niepokoju, napięcia lub podenerwowania
- Męczliwość
- Trudności z koncentracją uwagi
- Drażliwość
- Bóle głowy, mięśni, brzucha lub inne niewyjaśnione bóle
- Trudności w kontrolowaniu lęku
- Problemy ze snem, takie jak trudności z zasypianiem lub utrzymanie snu
Zespół lęku napadowego
Osoby z lękiem napadowym mają częste i nieoczekiwane ataki paniki. Ataki paniki to nagłe okresy intensywnego lęku, dyskomfortu lub poczucia utraty kontroli, nawet jeśli nie ma wyraźnego niebezpieczeństwa lub wyzwalacza. Nie każdy, kto doświadcza ataku paniki, rozwinie zespół lęku napadowego.
Podczas ataku paniki dana osoba może doświadczyć:
- Kołatanie lub przyspieszenie akcji serca
- Wzmożona potliwość
- Drżenie lub mrowienie
- Ból w klatce piersiowej
- Uczucia zbliżającej się zagłady
- Poczucie bycia poza kontrolą
Osoby z lękiem napadowym często martwią się, kiedy nastąpi następny atak i aktywnie próbują zapobiegać przyszłym atakom, unikając miejsc, sytuacji lub zachowań, które kojarzą się z atakami paniki. Ataki paniki mogą występować tak często, jak kilka razy dziennie lub tak rzadko, jak kilka razy w roku.
Zaburzenia w postaci fobii
Fobia to intensywny lęk lub niechęć do określonych obiektów lub sytuacji. Chociaż w niektórych okolicznościach odczuwanie niepokoju może być realistyczne, lęk odczuwany przez ludzi z fobiami jest nieproporcjonalny do rzeczywistego niebezpieczeństwa spowodowanego sytuacją lub obiektem.
Osoba cierpiąca na fobię:
- Może mieć irracjonalne lub nadmierne zaniepokojenie napotkaniem budzącego lęk obiektu lub sytuacji
- Podejmuje aktywne kroki, aby uniknąć budzącego lęk obiektu lub sytuacji
- Doświadcza natychmiastowego intensywnego lęku po napotkaniu budzącego lęk obiektu lub sytuacji
- Znosi nieuniknione przedmioty i sytuacje z intensywnym lękiem
Istnieje kilka rodzajów fobii i zaburzeń związanych z fobią:
Fobia społeczna
Fobia społeczna to intensywny, uporczywy lęk przed byciem obserwowanym i ocenianym przez innych. Dla osób z fobią społeczną strach przed sytuacjami społecznymi może być tak intensywny, że wydaje się być poza ich kontrolą. Niektórym osobom ten lęk może przeszkadzać w chodzeniu do pracy, uczęszczaniu do szkoły lub wykonywaniu codziennych czynności.
Osoby z fobią społeczną mogą doświadczać :
- Rumienienia się, wzmożonej potliwości, drżenia ciała
- Kołatania lub przyspieszonej akcji serca
- Bólu brzucha
- Sztywnej postawy ciała lub mówienia zbyt miękkim głosem
- Trudności w nawiązywaniu kontaktu wzrokowego lub przebywaniu z osobami, których nie znają
- Uczucie przeświadczenia lub lęku, że ludzie ocenią ich negatywnie
Specyficzne fobie (czasami nazywane prostymi fobiami)
Jak sama nazwa wskazuje, ludzie, którzy mają specyficzną fobię, odczuwają intensywny lęk w związku z określonymi rodzajami przedmiotów lub sytuacji. Niektóre przykłady fobii specyficznych obejmują lęk przed:
- Lataniem
- Wysokości
- Określonymi zwierzętami, takimi jak np. pająki, psy lub węże
- Przyjmowaniem zastrzyków
- Krwią
Agorafobia: Osoby cierpiące na agorafobię bardzo boją się dwóch lub więcej z następujących sytuacji:
- Korzystanie z transportu publicznego
- Przebywanie w otwartych przestrzeniach
- Przebywanie w zamkniętych przestrzeniach
- Stanie w kolejce lub przebywanie w tłumie
- Samotne przebywanie poza domem
Osoby cierpiące na agorafobię często unikają takich sytuacji, częściowo dlatego, że uważają, że możliwość odejścia może być trudna lub niemożliwa w przypadku wystąpienia ataku paniki lub innych wstydliwych objawów. W najcięższej postaci agorafobii osoba nie może przebywać poza domem.
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders
Zuzia i ja poznałyśmy się po raz pierwszy, gdy miała 7 lat. Była grzeczna, bardzo łagodna i nieśmiała. Jej matka martwiła się, że Zuzia za bardzo zamartwia się „wszystkim”. Wyjaśniła, że Zuzia często skarżyła się na bóle brzucha rano przed szkołą, co doprowadziło do wielu opuszczonych dni w szkole, często płakała i błagała ojca, aby nie wychodził z domu, ponieważ obawiała się, że zginie w wypadku samochodowym. Często miała koszmary i niemal codziennie przychodziła do łóżka rodziców, mówiąc im, że jest zbyt przerażona, by spać sama. Zuzia była dobrą uczennicą, ale kiedy nauczyciel zwracał jej uwagę z jakiegoś powodu, zaczynała się trząść i płakać w niekontrolowany sposób.
Postanowiłyśmy, że zanim rozważymy stosowanie leków Zuzia rozpocznie terapię psychologiczną. Podczas terapii Zuzia nauczyła się identyfikować swoje uczucia i poznała sposoby jak się uspokoić, gdy poczuła się przytłoczona. Zajęło to kilka miesięcy konsekwentnej terapii, aż w końcu odkryła, że jej koszmary się skończyły, nie martwiła się, że członkowie jej rodziny umrą, a bóle brzucha w szkole ustąpiły.