Złość i agresja
Złość i agresja
Złość jest naturalną, instynktowną reakcją na zagrożenie. Czasami jest niezbędna do naszego przetrwania. Emocja ta staje się problemem, gdy pojawią się problemy z kontrolowaniem jej, co powoduje, że mówisz lub robisz rzeczy, których potem żałujesz. Niekontrolowana złość jest szkodliwa dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Może również szybko przerodzić się w agresję słowną lub fizyczną, wyrządzając krzywdę tobie i innym osobom.
Co może powodować złość
Wiele czynników może wywoływać złość, w tym przewlekły stres, problemy rodzinne, problemy finansowe. U niektórych osób złość jest spowodowana podstawowym zaburzeniem psychicznym. Złość sama w sobie nie jest uważana za zaburzenie, ale jest objawem wielu zaburzeń psychicznych.
Depresja
Złość może być objawem depresji.
Zaburzenie obsesyjno – kompulsywne
Badania wykazały, że złość jest częstym objawem OCD. Dotyczy około połowy osób z OCD.
Złość może wynikać z frustracji z powodu niezdolności do zapobiegania obsesyjnym myślom i kompulsywnym zachowaniom lub z tego, że ktoś lub coś przeszkadza ci w przeprowadzeniu rytuału.
Nadużywanie alkoholu
Alkohol upośledza zdolność jasnego myślenia i podejmowania racjonalnych decyzji. Wpływa na kontrolę impulsów i może utrudniać kontrolowanie emocji.
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD)
Złość i wzmożona impulsywność może również wystąpić u osób cierpiących na ADHD w każdym wieku.
Zaburzenie opozycyjno – buntownicze ODD
Zaburzenie opozycyjno – buntownicze to zaburzenie behawioralne, które dotyka od 1 do 16 % dzieci w wieku szkolnym. Typowe objawy obejmują złość, impulsywność i drażliwość. Dzieci z ODD często łatwo irytują inne osoby. Mogą być prowokujące i kłótliwe.
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe
Choroba afektywna dwubiegunowa to choroba psychiczna, która charakteryzuje się dramatycznymi zmianami nastroju. Zmiany nastroju mogą wahać się od manii do depresji. Wiele osób z chorobą afektywną dwubiegunową może doświadczać okresów złości, drażliwości a nawet wściekłości.
Zaburzenie eksplozywne przerywane IED
Zaburzenie eksplozywne przerywane charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami agresywnego, impulsywnego lub brutalnego zachowania nieproporcjonalnymi w stosunku do sytuacji, która je sprowokowała (np. impulsywne krzyczenie sprowokowane przez stosunkowo błahe wydarzenia).
Napady trwają krócej niż 30 minut i pojawiają nagle. Osoby z tym zaburzeniem mogą przez większość czasu odczuwać drażliwość i złość.
Osoby z IED mogą odczuwać wyrzuty sumienia lub zawstydzenie po epizodzie.
Żałoba
Złość i gniew jest jednym z etapów żałoby. Smutek może wynikać ze śmierci bliskiej osoby, rozwodu lub zerwania lub utraty pracy. Gniew może być skierowany na osobę, która zmarła, kogokolwiek innego zaangażowanego w zdarzenie lub przedmioty nieożywione.
Objawy złości
Złość powoduje objawy fizyczne i emocjonalne. Chociaż normalne jest okazjonalne doświadczanie tych objawów, osoba z problemami ze złością zwykle doświadcza ich częściej i w bardziej dotkliwym stopniu.
Złość może objawiać się na wiele różnych sposobów. Złość, gniew i agresja mogą mieć ukierunkowanie zewnętrzne, wewnętrzne lub pasywne.
- Na zewnątrz. Wiąże się to z wyrażaniem swojej złości i agresji w oczywisty sposób. Może to obejmować takie zachowania, jak krzyczenie, przeklinanie, rzucanie lub niszczenie rzeczy, a także słowne lub fizyczne znęcanie się nad innymi.
- Do wewnątrz. Ten rodzaj złości jest skierowany na osobę jej doświadczającą. Obejmuje negatywną samoocenę, odmawianie sobie rzeczy, które sprawiają, że jesteś szczęśliwy, a nawet podstawowych potrzeb, takich jak jedzenie. Samookaleczanie i izolowanie się od ludzi to inne sposoby kierowania złości do wewnątrz.
- Bierny. Wiąże się to z używaniem subtelnych i pośrednich sposobów wyrażania złości. Przykłady tego pasywnego zachowania agresywnego obejmują milczenie, dąsanie się, sarkazm i szydercze uwagi.
Czy mam problemy z gniewem?
Możesz mieć problemy z gniewem, jeśli:
- często odczuwasz złość
- czujesz, że Twoja złość wymyka się spod kontroli
- Twoja złość wpływa na Twoje relacje
- Twoja złość rani innych
- Twoja złość powoduje, że mówisz lub robisz rzeczy, których żałujesz
- znęcasz się słownie lub fizycznie nad innymi
Opanowanie złości
Jeśli uważasz, że Twój gniew wymyka się spod kontroli lub negatywnie wpływa na Twoje życie lub relacje, rozważ skorzystanie z pomocy specjalisty.
Psychiatra pomoże ustalić, czy cierpisz na schorzenie psychiczne, które powoduje problemy ze złością i wymaga leczenia.
W dniu naszego spotkania Piotruś miał 9 lat i było jasne, że nie był zadowolony z konieczności rozmowy ze mną. Siedział bokiem na krześle, odpowiadał mi głównie jednym słowem, i wielokrotnie dramatycznie wzdychał podczas naszego spotkania. Jego ojciec poinformował, że zupełnie utracili kontrolę nad swoim synem. „Próbowaliśmy wszystkiego. Zabraliśmy mu elektronikę, zabroniliśmy mu grać z przyjaciółmi, przydzieliliśmy mu obowiązki, próbowaliśmy przekupić, ignorować…nic nie działa. Jest po prostu stale rozgniewany i zbuntowany, a my potrzebujemy pomocy.”
Problemy z opanowaniem złości często występują u dzieci i można je przypisać wielu różnym podstawowym problemom. Czasami dzieci z ADD/ADHD prezentują się przede wszystkim jako gniewne i zbuntowane, podczas gdy czasami przyczyną jest depresja lub lęk. W przypadku Piotra, na naszych kilku następnych spotkaniach stało się jasne, że cierpiał na Zaburzenia adaptacyjne. Problemy zaczęły się, gdy w zeszłym roku urodził się jego młodszy brat. Piotruś był urażony obecnością nowego członka rodziny, który, jak czuł, zwrócił na siebie całą uwagę rodziców i teraz zmagał się z regulowaniem swoich intensywnych emocji związanych z dzieckiem i zmianami, które zaszły wraz z jego pojawieniem się. Jego rodzice martwili się, że „zejdzie na złą drogę” i „skończy w areszcie dla nieletnich”. Obawiali się, że zrobi coś, by skrzywdzić dziecko i bali się zostawić go samego, choćby na kilka minut. Piotruś powiedział im kilka naprawdę przykrych słów, takich jak „Chciałbym, aby to dziecko umarło” i kiedyś zagroził, że ucieknie z domu.
Dzięki cotygodniowym sesjom terapeutycznym oraz podaniu leków pomagających w regulacji emocji i kontroli impulsów Piotruś był w stanie prosperować. Wiedziałam, że był na dobrej drodze do pełnego wyzdrowienia z problemów z buntem i gniewem.