Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-5 wyodrębnia trzy postaci Zaburzenia z deficytem uwagi i nadaktywnością, w skrócie zwanego ADHD. Poniżej przedstawiono charakterystykę objawów typowych dla poszczególnych postaci.

Osoba cierpiąca na ADHD – postać z przewagą deficytu uwagi

• Często nie jest w stanie skupić się na szczegółach lub z braku ostrożności popełnia błędy podczas zajęć szkolnych, w pracy zawodowej lub w czasie wykonywania innych czynności (np. przeoczenie lub pominięcie szczegółów, brak dokładności w wykonywanych pracach).
• Często ma trudności ze skupieniem uwagi na zadaniach lub zabawie (np. trudności z utrzymaniem uwagi na wykładach, w czasie rozmowy lub w czasie lektury długiego tekstu).
• Często sprawia wrażenie, jakby nie słuchała, kiedy się do niej mówi (np. jest nieobecna myślami, nawet mimo braku czynnika rozpraszającego uwagę).
• Często nie w pełni stosuje się do instrukcji i ma trudności z kończeniem zadań szkolnych, obowiązków domowych lub służbowych (np. zaczyna pracę nad zadaniem, jednak szybko ulega dekoncentracji i zbacza myślami na inny tor).
• Często ma trudności z organizacją zadań i aktywności (np. ma trudności w realizacji zadań następujących po sobie w sekwencji; trudności w utrzymaniu rzeczy w należytym porządku; chaotyczna, zdezorganizowana praca; brak umiejętności zarządzania czasem; niedotrzymywanie ustalonych terminów).
• Często niechętnie angażuje się w zadania wymagających dłuższego wysiłku umysłowego, unika ich lub z nimi zwleka (np. zajęcia szkolne lub prace domowe; w przypadku osób dorosłych: przygotowywanie sprawozdań, wypełnianie formularzy, przeglądanie szczegółowych tekstów”.
• Często gubi przedmioty niezbędne do realizacji zadań lub działań (np. przedmioty szkolne, ołówki, książki, narzędzia, portfele, klucze, dokumenty, okulary, telefony komórkowe).
• Często łatwo się rozprasza pod wpływem bodźców zewnętrznych (w przypadku osób dorosłych dotyczy to także myśli niezwiązanych z daną sytuacją).
• Często zapomina o codziennych sprawach (np. o obowiązkach domowych, o załatwianiu spraw; w przypadku osób dorosłych – o oddzwanianiu, płaceniu rachunków, dotrzymywaniu terminów spotkań).

Osoba cierpiąca na ADHD – postać z przewagą nadaktywności i impulsywności

• Często wykonuje niespokojne ruchy rękami lub stopami albo „wierci się” się na siedzeniu.
• Często wstaje z miejsca w sytuacjach wymagających pozostania na miejscu (np. opuszcza swoje miejsce w trakcie zajęć lekcyjnych, w biurze lub w innym miejscu pracy albo w sytuacjach, które wymagają pozostania na miejscu).
• Często przesadnie biega lub wspina się, gdy jest to niewłaściwe (dotyczy dzieci), lub odczuwa niepokój ruchowy (dotyczy dorosłych).
• Często ma trudności ze spokojną zabawą lub wypoczynkiem.
• Często jest w ruchu lub działa „jakby miał motorek” (np. jest niezdolna do pozostawania w bezruchu dłuższy czas, np. w restauracjach, na spotkaniach, lub jest to dla niej bardzo niewygodne; jej zachowanie może być odbierane jako niespokojne, a za jej tokiem myślenia trudno nadążyć).
• Często jest przesadnie „gadatliwa”.
• Często udziela odpowiedzi, zanim zostaną sformułowane pytania (np. kończy zdania innych osób; nie potrafi czekać na swoją kolej w rozmowie).
• Często ma trudności w oczekiwaniu na swoją kolej (np. stojąc w kolejce).
• Często przerywa innym lub narzuca się im (np. wtrąca się w rozmowy, gry lub inne czynności; może używać przedmiotów należących do kogoś innego bez pozwolenia, w przypadku osób dorastających lub dorosłych – może przerywać lub przejmować czynności, którymi zajmują się inni).

Osoba cierpiąca na ADHD – postać złożoną

• • spełnia kryteria obydwu powyższych postaci

Rozpoznanie ADHD ustala klinicysta na podstawie liczby i nasilenia objawów, czasu ich trwania oraz stopnia, w jakim objawy te powodują upośledzenie w różnych obszarach życia, takich jak dom, szkoła czy praca; w obecności przyjaciół lub krewnych; w trakcie innych aktywności. Możliwe jest spełnienie kryteriów diagnostycznych ADHD bez objawów nadpobudliwości i impulsywności. Lekarz musi dodatkowo ustalić, czy objawy te nie są spowodowane innymi schorzeniami, czy też mają na nie wpływ współistniejące schorzenia. Niektóre objawy muszą być obecne przed 12 rokiem życia. Zwykle wymaga to potwierdzenia ze strony rodzica lub innego informatora. Należy zauważyć, że obecność znacznego upośledzenia w co najmniej dwóch głównych sytuacjach życiowych ma kluczowe znaczenie dla rozpoznania ADHD. Upośledzenie odnosi się do tego, jak ADHD ingeruje w życie jednostki. Przykłady upośledzenia obejmują utratę pracy z powodu objawów ADHD, doświadczanie nadmiernego konfliktu i niepokoju w małżeństwie, kłopoty finansowe z powodu impulsywnych wydatków, niepłacenie rachunków w terminie, niedostanie się na studia z powodu słabych ocen. Jeśli dana osoba wykazuje szereg objawów ADHD, ale nie powodują one znaczącego upośledzenia, może nie spełniać kryteriów rozpoznania ADHD jako zaburzenia klinicznego.